2017.3200

THEMA

Betalingen en betaalrekeningen – kaarten – betwiste verrichtingen

ADVIES

Aanwezig :
De heer A. Van Oevelen, Voorzitter ;
De heren J. Vannerom, R. Steennot, A. Guigui, leden
Mevrouw N. Spruyt, lid.

Datum : 16 april 2018

1. BESCHRIJVING VAN DE KLACHT
Er is 175.000 EUR (90.000 EUR en 10.000 EUR op 8 september, en 75.000 EUR op 26 september 2017) kunnen gestolen worden van de privérekening van verzoeker, dit enerzijds door zijn vergetelheid, anderzijds door grove nalatigheid van de bank.
Verzoeker heeft zijn bvba 7 maanden voor indiening van de klacht verkocht. Hij deed daarbij de overdracht van bankkaart en code aan de koper. Zowel de boekhouder van verzoeker als de koper verzekerden hem dat dit gebruikelijk was bij een overdracht van bvba omdat ook de rekening wettelijk moet worden overgedragen. Op zich zag verzoeker daar geen gevaar in, ware het niet dat hij vergeten was dat aan die kaart ook zijn privérekening gekoppeld was. Die koppeling is jaren geleden gebeurd.
Op 4 oktober 2017 heeft verzoeker ontdekt dat zijn volledige vermogen van 175.000 EUR gestolen is van zijn rekening.
Verzoeker acht de bank nalatig en verantwoordelijk om volgende redenen:
- Verzoeker heeft nooit grotere sommen dan 10.000 EUR kunnen overschrijven. Waarom lukte dit nu wel?
- Een dag voor de verkoop heeft verzoeker een mail gestuurd naar zijn bankkantoor dat hij zijn bvba ging verkopen en hij heeft daarin gevraagd naar wat hij kon doen voor een vlotte overdracht. Hij heeft toen een mail teruggekregen waar hij geen kant mee uit kon. Hij kon zich samen met de nieuwe eigenaar aanbieden op kantoor, of hij kon wachten tot het in het Staatsblad verscheen, wat hij heeft gedaan.
De kantoormedewerker had aan verzoeker moeten melden dat hij de koppelingen van zijn rekeningen had moeten nagaan om te zien of hij die had moeten doorbreken.
- Niemand van de bank heeft na melding door verzoeker van verkoop nagekeken of zijn privérekening gekoppeld was aan zijn bedrijfsrekening. Hij denkt niet dat hij de enige klant is die dit over het hoofd ziet.
- De overdracht van de zaakvoerder is in het Staatsblad geplaatst de diefstal is maanden later gebeurd. Verzoeker vraagt zicht af waarom de bank niets met de statutenwijziging gedaan heeft en of de gegevens tussen overheid en banken niet gesynchroniseerd zijn anno 2017?
- Kort voor de fraude was verzoeker nog op zijn bankkantoor geweest om een grote som geld van zijn USD-compartiment over te zetten naar het EUR-compartiment op zijn rekening. Ook op dat moment is hem niet verteld dat zijn privérekening gekoppeld stond aan andere rekeningen.
- De sommen zijn direct overgeschreven naar Bulgarije wat het de advocaten van verzoeker veel lastiger maakt te blokkeren. Bij zulke sommen zou dit op zijn minst eerst de fraudedienst moeten passeren voor verificatie.

2. STANDPUNT VAN DE BANK
Verzoeker heeft op 4 mei 2017 ‘s avonds een e-mail gestuurd naar zijn bankkantoor met de mededeling dat hij zijn bvba (zonder enige verdere specificatie) ging verkopen en met de vraag hoe hij de overdracht van de rekening naar de overnemer kon regelen.
De dag nadien ’s ochtends antwoordde men vanuit het bankkantoor dat de overdracht van een vennootschap gebeurt op basis van het bewijs van publicatie in het Belgisch Staatsblad of door voorlegging van een door de griffie afgestempelde kopie als bewijs van neerlegging. Er werd hierbij duidelijk meegedeeld dat de overnemer de nodige documenten moet tekenen en dat dit dient te gebeuren in persoonlijk contact met een bankmedewerker. Dit omdat een volledige en correcte identificatie van de overnemer dient te gebeuren.
Verder wordt in hetzelfde bericht meegedeeld dat op dat ogenblik ook de volmacht op de rekening kan worden aangepast. Daarnaast deelt het kantoor ook mee dat, in afwachting van het bewijs van neerlegging of publicatie in het Belgisch Staatsblad, men wel een volmacht op rekening kan toekennen voor de overnemer. Hiervoor dienden beiden zich aan te bieden in het kantoor.
Verzoeker werd dus duidelijk ingelicht dat voor de regeling van de bankzaken verdere stappen vereist waren. Verzoeker heeft echter nagelaten deze stappen te ondernemen of dit verder op te volgen. Integendeel, hij heeft er zelf voor gekozen eenvoudigweg de bankkaart van de vennootschap, die op zijn naam stond, samen met de code te overhandigen aan de overnemer, vooraleer de nodige formaliteiten bij de bank waren voltrokken met betrekking tot de overdracht van de rekeningen en de volmachtregeling. Verzoeker is hierbij nalatig geweest. De bank heeft voldaan aan haar informatieplicht en kan niet instaan voor de nalatigheid door verzoeker.
De betrokken rekening van waar de gelden zijn overgeschreven door de overnemer naar Bulgarije was een privérekening die enkel op naam van verzoeker stond. De overnemer had enkel toegang tot deze rekening omdat hij van verzoeker de pincode en de bankkaart van de vennootschap, die op naam van verzoeker staat, had gekregen. Door het verkrijgen van de pincode en de bankkaart van de vennootschap op naam van verzoeker had hij ook toegang tot de privérekening van verzoeker.
Had verzoeker de nodige stappen ondernomen, zoals gevraagd, dan zou de bankkaart van de vennootschap op naam van verzoeker onbruikbaar zijn gemaakt en zou de overnemer een bankkaart van de vennootschap hebben gekregen op zijn naam. In dat geval zou de overnemer nooit toegang hebben gehad tot de privérekening van verzoeker.
Bij bijzondere algemene vergadering van de bvba van 29 mei 2017 werd het ontslag aan de zaakvoerder, verzoeker, verleend en werd de heer X benoemd als nieuwe zaakvoerder met ingang vanaf 29 mei 2017. De publicatie van het ontslag en benoeming van de zaakvoerder is gebeurd in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad.
Noch verzoeker, noch de heer X, hebben zich op enig moment bij de bank aangeboden om een wijziging naar aanleiding van de overdracht van de vennootschap door te voeren of enige wijziging van een rekening te regelen.
De bank verwijst hierbij naar artikel 5 van haar Algemeen Reglement der Verrichtingen dat luidt als volgt:
5. Juridisch en fiscaal statuut van de Klant
5.1. Algemeen
De Klant is verplicht aan de Bank alle elementen en verantwoordingsstukken mee te delen die betrekking hebben op zijn juridisch of fiscaal statuut, zijn handelingsbekwaamheid, zijn huwelijksstelsel, de personen die gemachtigd zijn om hem te vertegenwoordigen, zijn naam, benaming en adres (woonplaats of maatschappelijke zetel), alsook op alle latere wijzigingen, en voegt daarbij de nodige bewijsstukken. De Klant is volledig aansprakelijk voor de inlichtingen en documenten die hij meedeelt. Hij waarborgt het juiste, conforme en geldige karakter ervan.
Elke Klant die onderworpen is aan een bijzonder statuut, leeft de wettelijke of reglementaire bepalingen die aan dit statuut verbonden zijn, na. De Bank is ter zake niet onderworpen aan enige controleplicht en kan geenszins aansprakelijk worden gesteld voor het niet naleven van deze regels door de Klant.
5.2. Vertegenwoordiging van een rechtspersoon
De organen van een rechtspersoon worden geacht te beschikken over een algemene vertegenwoordigingsbevoegdheid. De wijzigingen of de beperking van deze bevoegdheden, alsook de interne beheersregels, zijn tegenstelbaar aan de Bank, vanaf de derde bankwerkdag volgend op de mededeling ervan aan de Bank.
De Klant moet de vertegenwoordiging van een rechtspersoon staven met de documenten vereist in het kader van de onder 4.1. beschreven identificatie van de Klant en met elk document dat moet worden neergelegd ter griffie van de Rechtbank van Koophandel of met een publicatie in de bijlagen bij het Belgisch Staatsblad, zoals de benoemingen van bestuurders of zaakvoerders, alsook het bewijs van de registratie in het Rechtspersonenregister bij de Kruispuntbank van Ondernemingen.

Conform het Algemeen Reglement der Verrichtingen is het duidelijk dat de klant verantwoordelijk is om wijzigingen met betrekking tot zijn juridisch statuut mee te delen aan de bank, dit met voorlegging van de nodige bewijsstukken. Verzoeker stelt in zijn klacht het volgende: “d) De overdracht van de zaakvoeder is in het staatsblad geplaatst op 22 juni 2017, de diefstal is vele maanden later gebeurd. Waarom heeft de bank niets met deze statuswijziging gedaan? Zijn gegevens tussen overheid en banken niet gesynchroniseerd anno 2017 ?”
Zoals voormeld rust de plicht om de wijziging van gegevens mee te delen verzoeker zelf, zoals hem ook was meegedeeld. De bank heeft hier geen opzoekingsplicht. In de praktijk zou dit ook onmogelijk zijn. Het is ook niet zo dat er een automatische gegevensuitwisseling in dit kader bestaat tussen het Belgisch Staatsblad en de banken. Verzoeker werd duidelijk ingelicht over deze werking. Hij heeft nagelaten te reageren en de nodige stappen te ondernemen. De betrokken verrichtingen dateren van september. De publicatie in het Belgisch Staatsblad dateert van maanden ervoor. Verzoeker heeft dus gedurende deze periode geen enkele actie ondernomen.
In september 2017 zijn er verschillende verrichtingen gebeurd van de rekening van verzoeker naar een rekening in Bulgarije. Deze verrichtingen zijn gebeurd via internetbankieren, met gebruik van de bankkaart van de vennootschap, op naam van verzoeker, en met de daaraan verbonden pincode.
Conform artikel 50 van het Algemeen Reglement der Verrichtingen wordt de Klant (Betaler) geacht te hebben ingestemd met een betalingstransactie, indien het een overschrijving betreft die werd geïnitieerd via elektronische weg, door het invoeren van de pincode en/of het correct voltooien van bepaalde authentificatieprocedures ter bevestiging van de via het elektronische kanaal ingevoerde transactie.
De bank heeft de Bulgaarse bank een verzoek gestuurd om de gelden van de betwiste verrichtingen verzoeker terug te storten. De Bulgaarse bank wil hier niet op ingaan vermits de begunstigde, een Bulgaarse vennootschap, facturen heeft voorgelegd die de betalingen zouden staven.
Conclusie:
- De verrichtingen die betwist worden door verzoeker werden allemaal correct uitgevoerd.
- Verzoeker verklaart zelf in zijn klacht dat hij zijn bankkaart van de vennootschap heeft overhandigd aan de heer X, samen met de pincode.
- De voorgaande handelswijzen nopen de bank ertoe te besluiten dat verzoeker nalatig is geweest.
- Verzoeker kan de bank niet aansprakelijk stellen voor zijn eigen grove nalatigheid en het niet nakomen van zijn verplichtingen.

3. ADVIES VAN DE EXPERTEN
Verzoeker heeft in 2012 een internetbanking-abonnement geopend.
Aanvankelijk beheerde hij enkel zijn privé-rekeningen via dit abonnement.
In 2013 migreert hij dit abonnement naar de versie bestemd voor ondernemingen en deelt hij tegelijkertijd aan de bank zijn voorkeur mee om zowel het beheer van de rekeningen op naam van zijn bvba als zijn privé-rekeningen vanuit dit abonnement te voeren. Tevens wordt een bedrijfsbankkaart verbonden aan de professionele rekening van de bvba afgeleverd op de persoonlijke naam van verzoeker.
Begin mei 2017 stuurt verzoeker een e-mailbericht aan de bank dat hij voornemens is om zijn bvba te verkopen en vraagt hij hoe hij zijn professionele rekening kan overdragen.
Het bankkantoor antwoordt dat, in geval er een nieuwe zaakvoerder wordt aangewezen, deze aanstelling pas juridisch tegenwerpelijk wordt na publicatie ervan in de Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad en dat hij zich dan samen met de nieuwe zaakvoerder naar het bankkantoor moet begeven om deze laatste als nieuwe “mandataris” van de rekening te laten registreren.
Verzoeker laat echter na om de bank in kennis te stellen van de aanstelling van de nieuwe zaakvoerder en de adreswijziging van de bvba (zoals gepubliceerd in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad) en er worden evenmin wijzigingen gevraagd voor het beheer van het internetbanking-abonnement, zoals vereist door artikel 5 van het Algemeen Reglement van Verrichtingen. Volgens de eigen verklaringen van verzoeker heeft hij bij de verkoop van de aandelen van de bvba, daterend van einde mei 2017, evenwel de bedrijfsbankkaart uitgereikt op zijn naam, samen met zijn persoonlijke pincode afgegeven aan de koper.
Met deze bankkaart en met gebruikmaking van de persoonlijke pincode van verzoeker, waarmee toegang mogelijk was tot het internetbanking-abonnement, wordt er in september 2017 voor in totaal 175.000 euro van de privérekeningen van verzoeker en van een rekening van zijn echtgenote waarop verzoeker volmacht heeft, overgeschreven naar de rekening van de bvba en vervolgens naar Bulgaarse bankrekeningen.
Begin oktober 2017 stelt verzoeker deze fraude vast en contacteert hij de bank. De rekening van de bvba wordt meteen geblokkeerd, maar de bank slaagt er niet meer in om via de Bulgaarse bank van de begunstigde van bewuste overschrijvingen de bedragen te recupereren.
Verzoeker is van oordeel dat de bank tekortgeschoten is in haar informatieplicht door hem in mei 2017 niet te wijzen op de koppeling van de privé- en professionele rekeningen in het beheer via het internetbanking-abonnement en door zelf geen wijzigingen aan te brengen in haar klantenbestanden na de publicatie van de aanstelling van de nieuwe zaakvoerder in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad.
Het college is van oordeel dat de schade die verzoeker heeft geleden, in de eerste plaats te wijten is aan zijn grove nalatigheid door de bedrijfsbankkaart en zijn persoonlijke pincode af te geven aan de overnemer.
Bovendien oordeelt het College dat de bank geen fout heeft begaan door niet te wijzen op de koppeling van de privé- en professionele rekeningen in het internetbanking-abonnement in haar antwoord van mei 2017. Deze koppeling is immers in 2013 door verzoeker zelf gevraagd en moest hem overigens genoegzaam bekend zijn door het feit dat hij regelmatig overschrijvingen heeft gedaan via internetbanking.
Volgens het College ligt het initiatief overigens bij verzoeker om de bank overeenkomstig de algemene voorwaarden ervan in kennis te stellen dat hij niet langer zaakvoerder was van de bvba en om wijzigingen te verzoeken in het beheer van de rekeningen verbonden aan het internetbanking-abonnement.
Om al deze redenen is de klacht van verzoeker ontvankelijk, maar niet gegrond.
4. BESLUIT VAN DE OMBUDSMAN
De Ombudsman meent zich te kunnen aansluiten bij het advies van de experten.